این وسیله توسط محقق اتریشی “سباستین لایتنر” طراحی شده و مطالب را از حافظه کوتاه مدت شما به حافظه بلند مدت منتقل میکند. یادگیری به کمک این روش شما را از تکرار مطالب بینیاز میسازد.
اساس علمی:
این وسیله بر اساس تجارب روان شناسی و تربیتی زیر طراحی شده است:
- اگر انسان یک مطلب یا مفهوم را به خوبی فرا بگیرد بعد از یک روز تا یک هفته تقریباً 45% آن را فراموش می کند و بعد از یک ماه 80% آن فراموش می شود. به این ترتیب فقط 20% مطلب وارد حافظه درازمدت می شود. جعبه لایتنر برنامه را به گونه ای تنظیم می کند تا با بیشترین تکرار در قسمت خطرناک منحنی فراموشی ، مطالب به حافظه دراز مدت هدایت شود.
- قانون یادگیری اسکینر: بر اساس این قانون هرگاه بعد از هر عملی پاداش دریافت شود، انجام آن عمل تشدید خواهد شد. امتیاز بیشتر، پاداش موفقیت در بازی است. این امتیاز شما را علاقمند می کند تا کماکان، با شدت بیشتری به بازی ادامه دهید.
این خاصیت در جعبه یادگیری لایتنر استفاده شده است، یعنی فرد تنها زمانی به قسمت بعدی می رود که مطلب را آموخته باشد، این عمل درست مانند امتیاز دادن، فرد را به ادامه فرایند یادگیری تشویق می کند.
مزایای این وسیله:
- از تکرارهای غیر ضروری جلوگیری می کند: شما برای آنکه مطلبی را از حافظه کوتاه مدت به بلند مدت منتقل کنید نیازمند تکرارهای مکرر هستید. وقتی صفحه ای را برای چندمین بار مطالعه می کنید، مجبورید مطالبی را نیز که قبلا آموختهاید مجددا مرور کنید. در صورتی که دیگر لزومی به تکرار نیست و تکرار بی جهت آنها باعث اتلاف وقت و انرژی، بی حوصلگی و در نتیجه دل زدگی شما می شود. اما جعبه لایتنر فقط مطالب چموش و رام نشدنی را شکار کرده و ما را وادار به تکرار آنها می کند.
- اگر شما روند یادگیری را برای مدتی رها سازید، هیچ اختلالی در کار یادگیری ایجاد نمی شود جز آنکه مجبور می شوید کارتها را بار دیگر مرور کنید. البته توصیه ما این است که کار را به طور منظم ادامه دهید.
- با گرفتن امتیاز و مشاهده پیوسته موفقیت ، یادگیری برای شما از عملی خسته کننده به یک بازی لذت بخش و دلنشین تبدیل می شود.
چگونه از جعبه لایتنر استفاده کنیم:
جعبه لایتنر یک قوطی در باز است که از پنج قسمت تشکیل می شود.
عرض قسمتهای مختلف به ترتیب 15,8,4,2,1 واحد است. این جعبه را میتوانید خودتان با مقوا، جعبه یا قوطیهای پودر لباسشویی ، کفش و… درست کنید، یا اینکه از بازار تهیه نمایید.
این روش را میتوانید برای یادگیری لغات زبان انگلیسی و فارسی و یا هر فرمول یا مطالب درسی فراری که می خواهید به خاطر بسپارید به کار گیرید.
هر موضوع یادگرفتنی را روی یک برگ کاغذ (کارت) بنویسید. دقت کنید که روی هر کارت تنها یک موضوع یادگرفتنی نوشته شود. یعنی لغت را در یک روی کاغذ و جواب آن را در روی دیگر برگه مینویسید.
مراحل کار:
- روز اول: تعدادی از برگهها را تکمیل می کنید و پس از اینکه هر دوروی برگه را یکی دو بار مرور کردید، برگهها را در خانه اول جعبه قرار دهید. می توانید هر روز، ده پانزده یا تعداد بیشتری برگه آماده نمایید . شاید در بعضی روزها هم برگه ای تهیه نکنید.
- روز دوم: ابتدا برگههایی را که دیروز تهیه کرده بودید از خانه اول بردارید . سؤالات را از روی برگه بخوانید و سعی کنید جوابها را به خاطر بیاورید. آنهایی را که بلد نبودید، مجدداً در خانه اول قرار دهید و آنهایی را که بلد بودید، به خانه دوم منتقل کنید. پشت این برگههای خانه دوم یک کاغذ رنگی با ارتفاع بیشتر قرار دهید.
در پایان، برگههایی را که در روز دوم برای اولین بار تهیه کردهاید در خانه اول قرار دهید. - روز سوم: به برگههای خانه دوم دست نمی زنید زیرا خانه دوم هنوز تکمیل نشده است و ظرفیت دو گروه برگه را دارد. پس باز هم از برگههای خانه اول شروع می کنید و برگههایی را که جواب سؤالاتشان را بلد هستید به خانه دوم منتقل می نمایید و در پشت کاغذ رنگی قرار می دهید تا این برگهها با برگههای روز گذشته مخلوط نشود. برگههایی که پاسخشان را بلد نیستید به همراه برگههای جدیدی که امروز تهیه کردهاید در خانه اول قرار دهید.
- روز چهارم: الف. ابتدا از خانه دوم شروع کنید، زیرا خانه دوم ظرفیت دو گروه برگه را دارد و ظرفیت آن روز قبل تکمیل شده است. ولی فقط برگههای ردیف جلوتر را بر می دارید . ( یعنی برگههایی که جلو کاغذ رنگی قرار دارند) سؤالات روی این برگهها را مطالعه می کنید و اگر جواب درست دادید برگهها را در داخل خانه سوم و در ابتدای آن قرار می دهید و پشت این برگهها یک کاغذ رنگی با ارتفاع بیشتر قرار می دهید تا فاصله گذاری مشخص شود. ضمناً برگههای باقی مانده در خانه دوم را جلوتر می برید و کاغذ رنگی را در پشت این برگهها می گذارید.
ب. سپس به خانه اول برگردید و برگههای آن را بردارید و آنهایی را که بلد هستید در خانه دوم و پشت کاغذ رنگی قرار دهید.
ج. برگههایی که پاسخ آنها را بلد نیستید و همچنین برگههای جدیدی را که تهیه کردهاید در خانه اول می گذارید. - خانه سوم برای چهار گروه برگه در نظر گرفته شده و باید چهار روز صبر کنید تا این قسمت تکمیل شود . البته هر روز پس از ورود برگهها از خانه دوم به خانه سوم پشت این برگهها یک کاغذ رنگی می گذارید تا قسمت سوم هم به تدریج و پس از چهار روز تکمیل شود.
- خانه چهارم جای هشت گروه برگه را دارد و هشت روز پس از ورود اولین برگهها پر خواهد شد. خانه پنجم جای پانزده گروه برگه را دارد و شانزده روز پس از ورود اولین برگهها، این قسمت تکمیل می شود. یعنی اگر شما در کارتان وقفه ای نیاندازید سی روز طول خواهد کشید تا هر پنج قسمت جعبه لایتنر تکمیل شود. توجه دارید که بین هر دو گروه برگه یک کاغذ رنگی با ارتفاع بیشتر قرار می دهید تا برگههای مربوط به روزهای مختلف با یکدیگر مخلوط نشوند . از روز سی و یکم به تدریج برگهها از داخل جعبه خارج می شوند و شما می توانید این برگهها را بایگانی نمایید. زیرا پس از پنج بار تکرار موفقیت آمیز هر برگه در زمانهای متفاوت، می توانید مطمئن باشید که آن موضوع را برای همیشه فرا گرفتهاید و هیچگاه آن را فراموش نخواهید کرد.
به این ترتیب شما با روشی که شبیه بازی انفرادی است، در اوقات فراغت می توانید با کمترین میزان اتلاف وقت آنچه را که یادگیری اش برایتان مشکل تر است بیشتر تکرار کنید و زودتر و برای همیشه به خاطر بسپارید و آنچه را که زودتر یاد می گیرید فقط با پنج بار تکرار برای همیشه فرا بگیرید.
نکته مهم: در هر مرحله که به سؤال یک برگه نتوانستید جواب دهید باید آن را به اولین خانه برگردانید.